Առասպելներ և մոլորություն արթրիտի մասին

Հարվարդի բժշկական դպրոցի փորձագետները հավաքել և նկարագրել են արթրիտին (հոդերի բորբոքում) վերաբերող ամենատարածված մոլորությունները: Ձեր ուշադրությանն ենք ներկայացնում ժողովրդի մեջ  տարածված առավել հանրածանոթ սխալ կարծիքները:

Արթրիտն առանձին հիվանդություն է

Իրականում. գոյություն ունեն արթրիտի ավելի քան 100 տարատեսակ և  դրան հրահրող բազմաթիվ գործոններ: Այսպես, արթրիտը կարող է լինել ինչպես առանձին, այնպես էլ այս կամ այն հիվանդության «կցում»: Օրինակ, օստեոարթրոզն առանձին հիվանդություն է, որի դեպքում ախտահարվում են հոդերի մակերեսային աճառային հյուսվածքները, այսինքն, դա նույնպես արթրիտ է: Մյուս օրինակը` համակարգային կարմիր գայլախտը, որի դեպքում հոդերի բորբոքումը նույնպես հիմնական հիվանդության ախտանիշներից մեկն է:

Հոդացավերն արթրիտի առաջին նշաններից են

Որքան էլ տարօրինակ է, սակայն հոդացավը (արթրալգիան)   պարտադիր չէ, որ արթրիտի նշան լինի: Հոդացավեր հաճախ կարող են հրահրել այնպիսի պատճառներ, ինչպիսիք են` տենդենիտը (ջլերի բորբոքում), բուրսիտը (բարակ հոդապարկի բորբոքում, որը ծածակում է խոշոր հոդերը, օրինակ` ուսագոտու կամ կոնքազդրային), օստեոարթրոզ (հոդերի դեգեներատիվ հիվանդություն), վնասվածքները` հոդերի վրա մեխանիկական ազդեցությամբ հրահրված: Բացի այդ, արթրալգիան (հոդացավ) կարող է հանդիպել նաև «ոչ հոդային» հիվանդությունների դեպքում, ինչպիսիք են, օրինակ ֆիբրոմիալգիան կամ, նույնիսկ, գրիպը:

Արթրիտը շատ ծանր ձևով է ընթանում

Բարեբախտաբար, արթրիտի շատ տեսակներ հաճախ թեթև ձևով են ընթանում: Մարդու կյանքի որակն այդ դեպքում մի քիչ վատանում է, սակայն նա շարունակում է աշխատել և չի տառապում անտանելի ցավերից: Բայց կան նաև արթրիտի այնպիսի տեսակներ, օրինակ, ռևմատոիդ արթրիտը, որը ոչ միայն ծանր է համարվում, այլև հանգեցնում է հաշմանդամության:

Արթրիտի և հոդային այլ հիվանդությունների առաջացման գործոնները հայտնի են

Ներկայումս միայն հայտնի է, որ արթրիտն աուտոիմուն հիվանդությունն է: Պարզված չէ միայն արթրիտի այլ տեսակներ հրահրող գործոնները: Օրինակ, օստեոարթրոզ կարող է զարգանալ տարբեր վնասվածքներից  հետո, փոխանցվել ժառանգաբար կամ էլ ճարպակալման հետևանք լինել:

Հոդային յուրաքանչյուր հիվանդություն, այդ թվում արթրիտը ծերացման բնական դրսևորում է

Ոչ, դա այդպես չէ: Արթրիտն իր համար տարիքայն նշաններով «զոհեր չի փնտրում», և մանկական տարածված արթրիտն ավելի քիչ թիվ չի կազմում, քան «ծերունականը»: Ավելին, երեխաների շրջանում ամենից հաճախ հանդիպում է ռևմատոիդ և համակարգային կարմիր գայլախտով պայմանավորված արթրիտը: Երեխաներն այս հիվանդություններն ավելի ծանր են տանում, դրանք բացասաբար են ազդում ոչ միայն ոսկրերի և հոդերի ձևավորման, այլև հոգեկան վիճակի վրա:

Օստեոպորոզն արթրիտի տեսակներից մեկն է, որն ուղեկցվում է թիկունքի կամ ողնաշարի  ուժեղ ցավերով

Իրականում, Օստեոպորոզը հաճախ ընթանում է առանց ցավային ախտանիշների: Այս հիվանդության դեպքում նվազում է ոսկրերի ամրությունը և բարձրանում կոտրվածքներ ստանալու ռիսկը: Քանի դեռ դա տեղի չի ունեցել, հիվանդությունն առանց ցավի է ընթանում: Կոտրվածքից հետո, որպես կանոն, ցավն առաջանում է, սակայն մի քանի շաբաթից անցնում է: Հարկ է նշել, որ օստեոպորոզի դեպքում ցավային զգացողություններ կարող են դրսևորվել նյարդերի վրա ճնշելուց, ոսկրերի դեգեներատիվ փոփոխությունից ծռվում է ողնաշարը, ինչն էլ իր հերթին, արտացոլվում է նյարդային վերջույթների վրա և ցավ է առաջանում:

Բժիշկներն օստեոպորոզը  ներնգ են համարում այն պատճառով, որ ցավերն առաջանում են միայն հիվանդության բարձիթողի փուլերում: Դրա համար բնակչության որոշակի խմբերին (օրինակ 50-անց կանանց) կոչ են անում ժամանակ առ ժամանակ հատուկ հետազոտություն անցնել, որոշելու ոսկրերի ամրությունը: Այդպիսի սկրինինգը կարող է օստեոպորոզ հայտնաբերել մինչև ցավերի ի հայտ գալը:

Արթրիտի առաջացման հնարավոր պատճառներից են կալորիական և ճարպոտ սննդի օգտագործումը

Մասնագետները կարծում են, որ այս մոլորությունը ծագել է դեռևս 200 տարի առաջ, երբ մարդիկ կապ էին տեսնում առատ, կալորիական սննդի և պոդագրայի նոպաների միջև:

Իրականում սնունդն այդ նույն պոդագրայի վրա այնքան էլ շատ չի ազդում: Այս դեպքում ալկոհոլն ավելի վտանգավոր է: Բացի այդ, պոդագրա կարող են հրահրել որոշ դեղպատրաստուկներ, որոնք, օրինակ կիրառվում են հիպերտոնիայի դեպքում:

Ռենտգենագրության, մագնիսա-ռեզոնանսային, համակարգչային տոմոգրաֆիայի օգնությամբ հնարավոր է հայտնաբերել վնասված հոդերի պատճառները

Իրականում այս բոլոր հետազոտություններն օգնում են ախտորոշել վնասվածքներից հետո առաջացած կոտրվածքները, կամ էլ օգնում ախտորոշել քաղցկեղի կասկածանքով պացիենտների մոտ ուռուցքի նշանները, կամ էլ ախտորոշել հնարավոր ռեցիդիվները:  Սակայն հոդացավերի առաջացման հնարավոր գործոնների որոշման համար վերը նշված հետազոտության տեսակներն այնքան էլ հաճախ չեն օգտագործում:

Արթրիտն ախտորոշելուն կօգնի արյան հետազոտությունը

Իրոք, գոյություն ունեն թեստեր, որոնք ճշգրիտ արդյունք են տալիս: Օրինակ, ԷՆԱ-ն (էրիթրոցիտների նստեցման արագությունը) օգնում է ախտորոշել բորբոքումը, ռևմատոիդ գործոնի մակարդակը: Ռևմատոիդ գործոնն օգնում է մարդու մոտ որոշել ռևմատոիդ արթրիտը, իսկ հականուկլեար հակամարմիններն օգնում են համակարգային կարմիր գայլախտի ախտորոշման դեպքում: Սակայն վիճակագրութւյան համաձայն, 30% առողջ մարդկանց մոտ արյան մեջ հայտնաբերվում են հականուկլեար հակամարմիններ, իսկ ԷՆԱ-ն բարձանում է հասարակ մրսածության դեպքում:

Դրա համար, արյան հետազոտության արդյունքների հետ մեկտեղ, սխալ ախտորոշումից խուսափելու համար, անհրաժեշտ է հաշվի առնել նաև պացիենտի բողոքները և լրացուցիչ հետազոտություններ ու թեստեր նշանակել:

Արթրիտն անբուժելի է

Բուժման հաջողությունն, առաջին հերթին, պայմանավորված է արթրիտի տեսակով և զարգացման փուլով: Ժամանակակից բժշկությունն առաջարկում է բուժման տարբեր սխեմաներ, որոնց դեպքում արթրիտի որոշ տեսակներ կարող են լիովին բուժվել, մյուս (առավել ծանր) տեսակների դեպքում պացիենտի վիճակը կարելի է կայունացնել: Այս ուղղությամբ հետազոտությունները շարունակվում են, դրա համար, լիովին հնարավոր է, որ մոտ ապագայում մարդկությունը կդադարի տառապել հոդերի բորբոքումից:

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ